Jak można podzielić spadek?

Dział spadku jest z reguły ostatnim etapem uregulowania sprawy spadkowej. W pierwszej bowiem kolejności, w ramach sprawy o stwierdzenie nabycia spadku, dochodzi do ustalenia: kto, po kim, w jakim udziale, i w jaki sposób dziedziczy (tj. czy wprost, czy z tzw. dobrodziejstwem inwentarza).

Dopiero na etapie działu spadku istotnym jest co wchodzi w skład masy spadkowej. Ustaliwszy powyższe, można przystąpić do tzw. działu spadku.

W najprostszym wariancie, czynność tą spadkobiercy mogą poczynić w drodze umowy o dział spadku. Jeżeli w skład masy spadkowej nie wchodzą nieruchomości, podział ów może nastąpić w dowolnej formie – choć dla celów dowodowych wskazana jest forma pisemna. Jeżeli w skład spadku wchodzą nieruchomości, umowę o dział spadku trzeba będzie dla jej ważności zawrzeć w formie aktu notarialnego.

Jeżeli zawarcie w/w umowy jest niemożliwe, czy to z uwagi na brak porozumienia między spadkobiercami lub ze względu na fakt, że któryś ze spadkobierców jest nieznany z miejsca pobytu, dział spadku będzie należało przeprowadzić przed sądem.

To jak sąd dokona podziału spadku, zależy od wielu czynników, w szczególności od składu masy spadkowej i stanowisk stron postępowania.

Zasadą jest, że rzecz dająca się fizycznie podzielić, winna być między spadkobiercami podzielona (dotyczy to np.: pieniędzy, lub rzeczy oznaczonych co do gatunku). Podział może nastąpić także np. poprzez wyodrębnienie samodzielnych lokali mieszkalnych lub o przeznaczeniu innym niż mieszkalne.

Jeżeli powyższy sposób podziału nie jest możliwy, sąd przyzna daną rzecz jednemu ze spadkobierców z lub bez obowiązku spłaty na rzecz pozostałych (oczywiście może okazać się że do owej spłaty nie dojdzie, np. jeżeli jednocześnie sąd przyzna pozostałym spadkobiercom inne rzeczy wchodzące w skład spadku).

Ostatnim ze sposobów działu spadku jest zarządzenie przez sąd licytacji danej rzeczy i podział uzyskanej ze sprzedaży kwoty.